Мемлекеттік тілдегі Web-сайттардың дамуы мен толық көлемде жұмыс істеуі үшін ұлттық бірлікті нығайтудың маңызды факторы ретінде мемлекеттік тілдің дамуын арттыру мақсатында 2014 жылы 10 маусымда «Павлодар көлік және коммуникация колледжінде» өткізілген «Мемлекеттік тілдегі ең үздік білім беру сайты» байқауында біздің колледж жүлделі үшінші орынға ие болды.

Колледж оқушылары Саворовская Алена, Артемьева Кристина және Акат Асхат  2014 жылдың 16 ші -18 мамыр күндері Павлодар қаласында өткен Атамекен STARTUP  бизнес-жобалар сайысына қатысты. Осы оқушылар  сайысты ұйымдастыру жұмысына белсенділік  танытқан үшін алғыс хатпен марапатталды.

Педагог-психолог Хаирова Ляйля Ашоковна

1995 жылы Новосибирск мемлекеттік педагогикалық университетін (орыс тілі мен әдебиеті факультеті), 2012 жылы Павлодар мемлекеттік педагогикалық институтын (педагогика және психология) аяқтады.

Өтінішпен келу : 208 каб. Жұмыс уақыты : 8.30-17.30

Оқушылардың ата-аналарымен жұмыс : сәрсенбі, бейсенбі.

Оқушылармен жеке кеңесу: сейсенбі.

Биылғы жылы төмендегі тақырыптар бойынша семинарларға қатысты:

«Жеткіншек-жасөспірім жастағы тұлғалардың ауытқушылық мінез-құлықтары: феноменология және персонология».

«Тәжірибелік психология мектебі: жасөспірім жастағы тұлғалардың арасында ауытқушылық мінез-құлықтарын алдын алу бойынша әлеуметтік-психологиялық тренинг».

«Тәжірибелік психология мектебі: Балинттік топтардағы өз-өзіне қол жұмсаушылықтың алдын алу және іс-тәжірибе».

     Педагог-психолог кабинетінде апта сайын топтық тренингтер, кеңестер, әңгіме, оқушылармен, ата-аналармен және мұғалімдермен жеке дара жұмыстар атқарылады. Сонымен қатар мұғалімдермен бірге тренингтік жұмыстар атқарылады.

Армандау технологиясы: алдыңа қойған мақсатқа қалай қол жеткізуге болады

Табыс – бақытты өмір сүрудің кілті. Неліктен кейбір адамдардың жолы болғыш, ал басқалары сәтсіздікке ұшырайды? Қалайша бір адамдар мүмкін емес нәрсеге қол жеткізеді, ал кейбіреуі қарапайым дүниелерді жасай алмайды? Бұл сұрақты өз өзіне көптеген – мамандар да, қарапайым адамдар да қояды әрі оның әр қайсысы өзінің табысқа жету жолдарын құрады. 

Мың қадамға бастар жол

«Мың қадамға жол бастау бірінші қадамнан басталады» деген қытай мақалы бар. Қандай болмасын ірі жобалар, кез келген маңызды мақсат – бұл ұзақ жол және оны әрқашан жекелеген қадамдарға бөлуге болады. Бұл қадамдардың әр қайсысы – кішкентай мақсат әрі оны қалыптастырып, жазып, бейнесін салу қажет. Бір күнде үй тұрғызып немесе роман жазу мүмкін емес. Бірақ оған өзіңнің аз ғана үлесіңді қосуды бүгіннен бастауың керек. Сонымен қатар көлік жүргізушісіне қараңғы уақытта машина шамының жарығы, бірнеше метр жол ғана көрінеді, алайда оған алға жүруіне осының өзі жеткілікті. 

Бұл туралы орыс мақалдарында да айтылады, атап айтқанда «Жолдың алыс-жақындығы жоқ», «Қорыққанға қос көрінер», «Көз қорқақ – қол батыр»... Алғашқыда ойдан туған мақсат ұшан-теңіз болып көрінуі мүмкін. Бірақ нақтылы шаралар қолдана бастағанда бәрі де түсінікті болады, үлкен жоба – бұл жеке-жеке бөлшектерден тұратын мозайка. Мұнда әрбір бөлшекті жеке-жеке алып, бір-біріне қосып дұрыс бейне жасау қажет. Өз бейнесін жасай білген сізден басқа яғни – бейненің туындыгерінен басқа кім оны жақсы жасауы мүмкін? 

Су түбіндегі тас

Бәрінен бұрын жағымсыз тәжірибе мақсатқа қол жеткізуге бөгет жасайды. Бір рет сәтсіздікке ұшырау, кемсітушілік сөздерді есту біржола көңілді қалдыруы мүмкін. Өйткені көз алдыңнан үнемі  - сол бір кемсіткен сәттерің кетпеуі мүмкін. Ауыр еске алушылық – бұл бірінші кезекте қолға алған істе жеңе білетін жауың болмақ. Өткенді еске алып қайғырғанша, оған талдау жасау керек. Ия өзіңнің сәтсіздіктеріңді қайтадан еске алып, неден қате жібергендігіңді анықтауға тура келеді. Жаңа сынақты бәрі дұрыс болатындай етіп жоспарлаған жөн. 

Тағы да бір көзге көрінбейтін жау – бұл қорқыныш. Сәтсіздік қорқынышы сәтсіздіктен бұрын пайда болады, ол адамды жансыздандырып, бәрінен бұрын қорыққанымдай болатын болды деген түсінікті санаға сіңдіреді. Сол себепті кез келген сәтсіздікке алдын ала әзілмен қарау керек, өйткені қателіктердің кетуі сөзсіз болатын құбылыс. Кез келген миллионер өз мақсатына қол жеткізу үшін қаншама қателіктер жасағандығын мойындайды. Ал сәтсіздік тілеушілер өзгелердің қателіктеріне қуанатын болса, онда олардың да өмірінде бәрі жақсы бола бермеуі мүмкін. 

          Тағы да жымысқы басқа қорқыныш – табыс қорқынышы. Табысты адамға қызғана қарап, таныстары одан сырт айналып кетуі мүмкін, оқытушыларға және басшыларға жылдам көтерілу ұнамауы мүмкін. Барлық қоршаған адамдар бұрынғы сәтсіздікке ұшырағанға басқа көзбен қарайды. Кеше ғана өз адамымыз деп қабылдаған олар ертеңіне оны бөтен деп есептеуі мүмкін. Бұл дегеніміз нағыз достыққа жатады ма? әрине жоқ, нағыз достар қандай да болмасын өзгерістерге қарамастан оның жанында қалады. 

Өзіңді тексер

Біздің көпшілігімізге жақын адамдардың, достардың, әріптестерінің қолдауы жеткілікті. Адам үндемей ғана өзінің арманын құпия сақтаған жағдайда, оның өзіне ол қолайсыз, күлкілі, тіпті ақымақтық болып көрінуі мүмкін. Бірақ кез келген уақытта оған: мүмкін басқалардың да менің арманыма ұқсайтын арманы бар шығар деген ой келеді. Онда біз өз мақсатымызға қалай қол жеткіземіз деп бірге ойлануымызға болады. Соңында барлық адамдар – табысты адамдар бір нәрсені бірдей қалағысы келмейді. Тек қана табысты адамдар осыны мойындаудан қорықпайды. 

Жақсылық үшін

Кімнің жеңілуге құқысы жоқ? Өз Отанын қорғайтын солдат па, пациенттің өмірін сақтап қалушы дәрігер ме, ондаған жұмыс орнына жауап беретін басшы ма. Ия бұлар табысты адамдар, алайда мұның бәрі табыстың арқасында ғана ма? бастысы сенің жасап жатқаныңның біреуге қажет екенін ойлау қажет, сонда ғана сен қанаттанасың.

Хаирова Л.А орыс тілі және әдебиет оқытушысы   және математика пәнінің оқытушысы Жанкаринова Ж.Т,  республиқалық   қашықтық  ғаламтор арқылы  олимпиадаға қатысып, математика және орыс әдебиеті пәндері бойынша үздік нәтиже атына ие болды. Физика пәнінің оқытушысы Сулейменова Г.М  1  курс студенті Гофман  В дайындады, оқушы үздік нәтиже қөрсетті. 

2014 жылы 25 сәуірде ҚМКК «Павлодар машина жасау колледжінде» әлеуметік-қоғамдық пәндер оқытушыларының «Әлеуметтік-қоғамдық пәндер сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану» тақырыбында облыстық семинары өткізілді. Семинарға қала мен облыстың 20-дан астам оқытушылары қатысты. Колледж оқытушылары: Г.Б. Неғманова, Б.Ш. Шушпаева, З.Ж. Ахметова, С.Т. Барақбаев жоғарыда аталған тақырып бойынша әріптестерінің алдында баяндамаларымен сөз сөйледі. Директордың ақпараттық технологиялар жөніндегі орынбасары С.С. Калимова ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың колледжде қалай енгізіліп жатқандығын айтып өтті. Семинарға қатысқан әріптестер семинардың жоғары деңгейде ұйымдастырылғандығын әрі оқытушылардың ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануы оқытушының да, студенттің де жұмысын жеңілдететіндігін айтты.

Ата-анаңа көмектес. Олар жұмыста да, үйде де шаршайды. Оларды қуантуға тырыс. Бұл байланыс орнатуға көмектеседі.

Ата-анаңа мән-жайды дұрыс түсіндіруге тырыс – бұл айғайға, есікті қатты жабуға қарағанда, үздік нәтижеге қол жеткізуге жағдай жасайды.

 Ата-анаңнан өздерінің жас кездері туралы, олардың ата-аналарымен арасындағы жанжалдар туралы айтып беруін сұра. Бұл сендердің араларыңдағы түсіністіктің тереңдеуіне әкеледі.

 Егер ата-анаң сені әлі күнге дейін кішкентай бала ретінде қабылдаған жағдайда, сыпай түрде өзіңнің есейгеніңді әрі өз өміріңе қатысты мәселелерді олармен бірге шешетіндігіңді ескертіп айт.

 Ата-анаңа өзіңнің олардың кеңесіне және көмегіне мұқтаж екендігіңді білдір. Бұл үйде жағымды жағдайдың орнауына көмектеседі.

Ата-аналарыңмен үнемі әңгімелесіп, өз өміріңде болып жатқан жаңалықтармен бөліс.

 Ата-анаңды алдамауға тырыс. Құпияңның түбінде сыры ашылады.

Ата-ананың да қателіктер жасауы мүмкін екендігін есте сақта. Кішіпейілділік таныт.

Ата-ананың шектеу қоюы көбінеше дұрыс шешім болып табылады. Егер де саған барлығына рұқсат беретін болса, оның соңы немен аяқталатынын ойлан!

 Егер де жанжал туындаған жағдайда өзіңді соған кінәлі деп сезінсең, барлық күш-қуатыңды жинап бірінші қадам жасауға тырыс. Ізеттілік танынқаннан сенің ештеңең кетпейді.

 Ата-анаңмен жеке өз өміріңнің сызығын орнатуға тырыс, бірақ олардан оны қатал талап етпе. Тек қана оны жай ғана өтініп сұра.

 Үйдегі жұмыс өзіңнің жеке өміріңе дайындықтың үздік көрінісі болып табылады. Оған түсіністікпен қарауға тырыс.

Белгілі бір уақытта үйге оралу – бұл өзіңді жағымсыз жағдайлардан сақтауға, басқаша айтқанда өз қауіпсіздігіңді қамтамасыз етуге жағдай жасайтын тәсіл болып табылады.

 Егер де кешігіп жатсаң міндетті түрде ата-анаңмен телефонмен хабарлас, өйткені олар да қобалжу үстінде болады! Оларды сен үшін жиі алаңдамауға жағдай жаса.

КМҚК «Павлодар машина жасау колледжі»
Жобаның Құжаты

Ауаны тазалаудың тиімді әдістері.

Авторлары: Филиппов Владимир Вячеславович, Соколы Евгений Викторович, Екібастұз қ., кірпіш зауыты, 2012ж.
Жетекші: Кульшманова Жаннета Тоқтыбайқызы.

Мақсатты аудитория: біздің облыстың «ГРЭС-1» ААҚ, «ГРЭС-2» ААҚ, «Алюминий Казахстана» АҚ, «Кастинг» АҚ, «Вершина» ЖШС және т.б. нақтылы ұзақ мерзімді пайдалану үшін котел-утилизаторларға тапсырыс берушілер болып табылады. Үнемділік, қарапайымдылық, өз шығынын ақтаушылық басты орында болғандықтан осы кателдарды кез келген ақшаға сатып алуға кәсіпкерлердің қызығушылықтарын арттыруы мүмкін.

Жобаның серіктестері: Екібастұз қ., кірпіш зауыты.

2. Жағдайды талдау: Екібастұз қ. кірпіш зауытында өндірістік үрдіс барысында көп көлемде күкірт қышқылы бөлінгендіктен үлкен көлемде энергия пайда болады. Біз осы энергияны бөлмені жылытуға, ыстық сумен қамтамасыз етуге (ЫСҚЕ) желдетуге (суық ауаны айдауға) пайдалануға немесе басқа да технологиялық қажеттіліктерді жабуға бу өндіру үшін ұсыныс жасаймыз. Күкірт қышқылының тұнбаларын да кірпіш өңдеу үрдісіне қайта қосуға сонымен қатар бұл тұнбаларды жуу құралдарын, дәрілік препараттар өндіруге және жердің ылғалдылығын ұстап қалу үшін топыраққа қосуға да болады.

Жобаның идеясы: жұмыс барысында кейбір технологиялық қондырғылар, атап айтқанда әр түрлі мақсатта пайдаланылатын пештер, газотурбиналық электростанциялар, газ айдаушы қондырғылар көп көлемде газ бөліп шығарады оның температурасы бірнеше жүздеген градусқа жетеді. Бұл үлкен көлемдегі жылу энергиясын ауаға ғана таралып қоймайды, сонымен қатар экологияға да өз зиянын тигізеді. Шығып жатқан газдардың жылуын тиімді пайдалану үшін котел-утилизаторлар ойлап табылды.
Біздің идеямыз негізінен шағын кәсіпорындарға тиімді болмақ. Өйткені бұл кәсіпорындардың кірісі онша үлкен емес және олардың қымбат тұратын жабдықтарды сатып алуға шамсы келмейді.

Жобаның мақсаты мен тапсырмалары: BBSGmbH«УГК-Холдинг» котел-утилизаторларын орнату Павлодар аймағының экологиялық жағдайына оң әсерін тигізеді, өйткені ол ауаға зиянды қалдықтардың таралуын азайтады әрі жыл сайын бізге пайда әкеледі.
Қаржы мәселесі:
Осы жобаны іске қосу үшін-850 мың теңге көлемінде қаржылай жығын кетеді. Қаржы төмендегідей жағдайларға пайдаланылады:

Жабдықтарды жеткізіп беру тапсырыс құнынан (20%) есептелінеді. Оған жүктің көлемі мен жеткізу қашықтығы қосылады. Жабдықтарды орнату шығыны жабдықтарды орнатушылардың еңбекақысына жұмсалады. Жинақтаушыларды алу котелдардың өндірістік көрсеткіштерін жақсарту үшін қажет. Котел-утилизаторларға арналған жинақтаушылар: жылытудың радиациялық беті; жылытудың конвективтік беті; экономайзерлер; Жабдықтарды енгізуге дейін зауыт бюджетінен күкірттің ауаға таралуына айыппұл төлеуге, зауытты жылытуға, ЫСҚЕ-ге қаржы бөлінген болатын. Бұл қондырғылардыенгізгеннен кейін қаржы бюджетте қалады және біздің кіріс болып есептелінеді.

Ай сайынғы шығындар сметасы:

         Амортизация жабдықтарды 5 жыл бойына пайдалануға есептелінген: 850000/5=170000тг. 170000/12(айлар)=14000тг. пайдалану кезеңінің бойында котел-утилизаторлардың құбырлары (сыртқы) бітеліп қалмас үшін ай сайын оны тазалап отыру керек. Котел-утилизаторларды пайдалану қажеттілігін есепке алатын болсақ, оған кеткен шығындар 3 жылдың ішінде ақталатын болады.

«ҚР-да ЭКОНОМИКА ҚҰҚЫҚ ЖӘНЕ БІЛІМ БЕРУДІ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАУДЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ»
YI-ші ОБЛЫСТЫҚ КОЛЛЕДЖАРАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-ТӘЖІРИБЕЛІК КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛДАРЫ

Өткізілетін орын: Павлодар көпмамандықты инновациялық колледжі (23.02.2013ж).

Тақырыбы: «Ағылшын тілі грамматикасының қызықты әлемі»
СМС-12-9-1 тобының оқушысы Қасенова А.
Ғылыми жетекші: А.С. Хамитова ағылшын тілі пәнінің оқытушысы.

Грамматика – дегеніміз жүйе. Ағылшын грамматикасының меңгеруге жүгірмей тілді меңгеру тек өз ортасынан бөлініп, ағылшын тілді ортаға түскен адамның қолынан келеді.
Грамматикаға «тереңдей ену» арқылы біз өз білімімізді жүйелендіреміз. Ағылшын грамматикасының ережесін меңгеру қажет. Меңгерілген қағида дағдыға еніп, оны қолдану бірте бірте автоматты жүйеге айналады. Меңгерілген грамматикалық үлгілер шаблон ретінде әрекет етіп, ол бойынша барлықбарлық жаңа және жаңа формаларды толық қарастыруға мүмкіндік береді.
Ағылшын грамматикасын меңгеру осындай шаблондарды дайындаудан тұрады, сондықтан басты мәселе барынша сенісді үлгілерді меңгеру болып табылады.
Ағылшын тілінің грамматикасы – қарапайым математикамен шамалас деуге болады. Екеуінің де ортақ ұқсастығы математикада да, грамматикада да жаттап алуға және оны қолдануға қажетті формуласы бар. Ағылшын тілінің тағы бір қарапайымдылығы – ол оның анағұрлым орыс тілінің грамматиккасынан жеңілдігінде. Мысалы ағылшын тілінде анықтауыштардың жоқтығы.
Ағылшын грамматиксын меңгерудің сегіз негізгі ережесі бар.
1.Грамматика негіздерінің берік білімі көптеген қосалқы беткі анықтамалармен танысқаннан гөрі мейлінше маңызды.
2.Ағылшын грамматикасынан нақтылы логиканы іздеудің қажеті жоқ, өйткені кез келген тілде көптеген нақтыланбаған даму тарихы бар. Сондықтан ережені меңгере отырып, біруақытта оның ерекшелілігін де меңгерген жөн.
3.Грамматикалық ережені қолданылатын сөйлемдерді оқу арқылы есте сақтау қажет. Ол ережені оқығаннан гөрі жеңілірек.
4.Грамматиканы меңгеру барысында ана тілінің ережелеріне сәйкес ағылшын тілінің ережелерін сәйкестендіру керек. Бұл ағылшын тілінің ассоциативті байланыстарын бастапқы анықтауға және құруға мүмкіндік береді.
5.Бәрінен бұрын ағылшын бастауыштарын, анықтауыштары мен толықтауыштарын, ағылшын тіліндегі сөйлемдер мен оның тәртібін оқуды үйрену керек.
6.Меңгеретін ереженің кестесін құрастыру керек, оны құра отырып көрнекілікті меңгеруге, грамматиканы осы кесте бойынша қайталауға болады.
7.Өздік түрде грамматиканың ережелеріне сұрақтар құрастырып, оған өз сөзіңмен жауап беру қажет.
8.Үлгілік модельді құру – бірнеше бір үлгідегі ағылшын тіліндегі ережелерді, сөйлемдерді қоса отырып, олардың өзара салыстыру қажет.
Грамматикалық дағдылар барлық сөйлемдердің, оларды қалыптастырудың, жетілдірудің, ажырамас бөлігі болып табылады және оларды дамыту шет тілін оқудың негізгі мәселесі болып табылады. Біздің таңдаған тақырыбымыз маңызды болып табылады, өйткені оқушыларды үйреншікті грамматикалық жаттығуларды орындауға қызығушылықтарын арттыру қиындықтар туғызады, олар одан тез шаршап қателіктерге бой алдырады.
Ағылшын тілі сабақтарында әр түрлі әдіс-тәсілдерді пайдалану қажет, ол грамматикалық механизмдердің икемділігін қалыптастыруды қамтамасыз етеді. Біздің шет тілі сабақтарында келесі технологиялар мен әдістер қолданылады:
- ақпараттық;
- әртүрлі деңгейлік оқыту технологиялары (үлестірмелі материалдар: карточкалар, сызбалар, кестелер);
- жаңа материалдарды меңгеру бойынша өздік жұмыстардың әдістері мен тәсілдері;
- командада оқыту, зерттеу жұмыстарын іске асыру.
Оқушылардың шығармашылық идеяларын іске асыруға мүмкіндік беретін әдістердің бірі мнемотехникалар әдістерін пайдалану болып табылады. Олар ерекше ойлауды, жаңа тапсырмаларды шешуді анықтайды.
Мнемотехника - әдісі, тиімді түрде біркелкі қайталаусыз сөздерді, сөз таптарын, шет тілінің грамматикалық құрылымдарын қызығушылықпен есте сақтауға мүмкіндік береді.
Мнемотехника тәсілдерінің кейбіреуін мысалға келтіремін:
1.Карточкаға сөздер мен сөйлемдерді жазып, оны өзіңді қоршаған заттарға бекітіп қой.
2. Рифмовкалар – логикалық жалғасы бар таныс емес байланыстармен таныс сөздерді ырғаққа енгіз.
Оқытудың ойын әдістерін қолдану көптеген қызықсыз грамматикалық материалдармен жұмыс істеуден алшақ болуға және қызықсыз жұмысты танымды етеді. Жаттығуларды механикалық түрде іске қосуды ойын жағдайлары ығыстырып, жадыны, ойлау қабілетін іске қосады.
Оқу сабақтарын жұп, топ түрінде ұйымдстыру қарымқатынас аясын құруға мүмкіндік береді әрі оқушылардың тілдік материалдарды меңгеруге қызығушылықтарын арттырады.
Егер тіл – қарым-қатынас құралы болса, қарым-қатынас – өзге адамдармен пікір алмасу болып табылады, сондықтан өз ойың мен идеяларыңды нақтылай дұрыс көрсете алу қажет. Ендігі кезекте грамматика дегеніміз не?, ол бізге не береді? деген сұрақтарды талдау керек.
- Бәрінен бұрын оқылатын мәтінді дұрыс құрастыра білу.
- Шет тілінің грамматикалық құрылымдарының ерекшеліктерін білу ана тілі мен меңгерілетін тілдің арасындағы айырмашылықтарын көруге мүмкіндік береді.
Шет тілін меңгерудің бірнеше қағидалары бар.
1. Синтез Талдау Синтез
Бастапқы грамматикалық құрылымдар сөйлем түрінде енгізіледі. Содан соң грамматикалық ақпаратты жалпылаудан тұрады, одан соң екінші синтезді іске асыру, атап айтқанда оқушылар коммуникация үрдісінде грамматикалық құбылыстар туралы білімді саналы түрде қолданады.
2. Суггесивтік қағидалар.
Ол әсерлі көтерілу мен күш салуды шешу жағдайларында грамманиканы оқытудан тұрады. Оқу оқушылардың оқытушымен және бір-бірімен қарым-қатынасы барысында қуаныш сезімге бөленуіне сай құрылады, оқытушы олардың табысқа жетуге деген сенімділігіне қолдау көрсетеді.
Грамматиканы табысты түрде меңгеру полисенсорлық ортаның: дыбыстық, графикалық, вербальдық және вербальдық емес құралдарды, музыканы, түсті құрылуын қамтамасыз етеді. Полисенсорлық орта тек қана әр түрлі каналдар арқылы ақпараттарды қабылдауды қамтамасыз етіп қана қоймайды, ол сонымен қатар оқушылардың грамматикалық білімдерді, дағдылар мен іскерліктерді әр түрлі үлгідегі инттелектермен табысты түрде меңгеруге жағдай жасайды.
Кіріспе мен жаңа грамматикалық материалдарды бекіту кезінде оқытудың коммуникативтік-бағыттылығына басты назар аударылады. Егер оқушы меңгерілетін құрылымның коммуникативтік қызметін, ойын білетін болса онда олар сөйлемде оны дұрыс қолдана алады. Оған әр түрлі деңгейлік материалдарды: механикалық, дайындалу жаттығуларынан бастап (drills), еркін, тұлғалық-бағыттылық тапсырмаларды ұсынуға болады.
Егер де оқушыдан оларға ағылшын тілі сабақтарында не ұнамайтындығын сұрайтын болсақ - ағылшын тілінің грамматикасы деген жауапты еститін боламыз. Грамматиканы қызықты, өнімді әрі шығармашылық үрдісіне қалай айналдыруға болады? Егер грамматиканың коммуникативтік және қызметтік бағыты болатын болса ия, бұл мүмкін болатын жағдай. Ол үшін сабақтағы біржақты механикалық жаттығулардан аулақ болып, грамматикалық материалдармен жұмыс істеудің әдіс-тәсілдерін пайдалану қажет.
Ағылшын етістігі, дамыған жүйеден тұрады. Ол Indefinite, Perfect, Continuous топтарындағы The Present, the Past, the Future уақыттарынан тұрады. Барлығы 12 жеке форма. Орыс тіліндегі уақытша түрлердің жүйесі аз: барлығы 5 жеке форма.
Ағылшын тіліндегі көрнекті форма тек қана етістікті сипаттап қана қоймайды, сонымен қатар ол кейбір шақтар мен уақыт үзінділері сәйкестігінің аяқталғандығын көрсетеді.
Мысалы: The Present Simple Tense, қарапайым, қазіргі шақта анықталмаған уақыт осы шақтағы әрекетті көрсетеді, бірақ оның осы шақтағы уақытпен байланысы жоқ.
He goes to the plant every day.
He is going to school now.
He has cut the metal.
Грамматикаға оқыту коммуникативтік негізде микрожағдайлар аясындағы негізде іске асырылуы мүмкін, онда коммуникативтік нұсқаулардың осы немесе басқа да шешімдерімен байланысты жинақылық болуы мүмкін.
Схема самостоятельной работы изучения грамматического материала:
Ережені оқы
Мысалдарға талдау жаса
Жалпы заңдылықтарды сәйкестендір және енгіз
Бастау алатын жаттығуларды орында
Әртүрлі деңгейлік тапсырмаларды орында
Аналогия бойынша құрастыр
Сонымен, шет тілін оқытуда грамматика басты орынға ие болады, бұл басқаша айтқанда лексика орнығатын қаңқа ретінде болады. Грамматиканы оқыту және өз ойыңды дұрыс құрастыру, сонымен қатар грамматикалық сөйлемдегі формалады тану грамматикалық дағдыларды қалыптастыру арқылы жүреді.
Грамматика жүйе ретінде маңызды компонент болып табылады, екіншіден кез келген коммуникативтік дағдылар белгілі бір уақытқа дейін реттеушісіз болады, үшіншіден грамматикалық білім тілді меңгеруге қызығушылық танытқан адамдардың қажеттіліктерін қанағатандырады.
Грамматикаға оқыту біздің сабақтарда тілді жылдам әрі тиімді меңгертуде оқу үрдісін ұйымдастыру аясында, жоғары мотивацияны сақтау мен психологиялық кедерлілерді жою жағдайында табысты түрде жүреді. Студенттер суреттелген жағдайларға қатысушы ретінде ат салысуды жақсы көреді. Тұрақты түрде сөйлесу жағдайлары сабаққа жаңашылдық әкеледі, ал жаттығулар сипаттамасы (диалогтық қарым-қатынас, топтық жұмыс) - ұжымдық өзара әрекеттестікті қамтамасыз етеді.

Түйіндеме
Грамматиканы оқыту – шет тілін оқытудың маңызды аспектілерінің бірі, басқаша айтқанда грамматика болмаған жерде толық коммуникация болмайды.
Грамматика сөздік іс-әрекеттердің барлық түрлерінің ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл шет тілдерді оқытуды қалыптастырудың, жетілдірудің және дамытудың негізгі тапсырмасы болады.
Грамматика жүйе ретінде маңызды тілдік құрылым болып табылады, екіншіден грамматикаға тұрақсыз қатынаста болатын кез келген коммуникативтік дағдылар белгілі бір аралыққа дейін болуы мүмкін, үшіншіден грамматиканы білу тілді меңгеруге талпынған адамдардың қажеттіліктерін қанағаттандырады.
Қалыптасқан грамматикалық механизмдердің тиімділігі мен икемділігі әр түрлі тәсілдерді, әдістерді пайдалануды қамтамасыз етеді.
Әдебиет:

1. Журнал «Иностранные языки в школе».- 1992г.-№5-6.
2. Интернет ресурс.
3. Обучение иностранным языкам. Бим И.Л. Иностранные языки в школе.-1989.-№1.
4. Зимняя И.А. Психология обучения иностранному языку в школе. М.: Просвещение, 1991 г. ).
5. Еремина О.П., Ижогина Т.И. Книга для учителей английского языка.

УДК 372.881.111.1

                    Elements of the communicative method of teaching English

Начало формы

                          Khamitova A.S., Machine-building college, Pavlodar.
          In the Republic of Kazakhstan, which is a multinational state, the actual problem is the formation of multicultural personality, speaking two or more languages.
In the message 2007 "New Kazakhstan in a New World" the President Nursultan Nazarbayev said: "Kazakhstan should be seen around the world as a highly educated country, with a population speaking three languages. They are: Kazakh – the official language, Russian - the language of international communication and English - the language of successful integration into the global economy ", -" Russian language is important for us as the language which helped us to come into a world culture. (…) English language in which innovations are made, the new technologies that are essential to global peace, it is very necessary "- continued the idea ​​the President of Kazakhstan.
          With the adoption of the Law "On languages" foreign language acquired the status of a means of international communication. The special interest among young people to the English language as a means of international communication rises every year. New specialities with skills of foreign languages are appearing.

Knowledge of English language is a mandatory requirement for business contacts and doing business in any point of the world, the certificate and the guarantee of competitiveness, professional socialization of today's younger generation.

 The task of the teacher is to improve teaching methods, review the content of teaching a foreign language. It is necessary to search for innovative methods, progressive technologies of teaching languages.
           Fundamental changes in educaton take place when the content and methods of teaching are radically revised. In this context, the problem of creating (using) of the effective methods of teaching  English is extremely important. As a teacher of English - a subject which is a priority, every English teacher realizes greater responsibility for student’ achievement.
The constantly increasing demands of society and time to the level of English proficiency raise the question of a reasonable and informed choice of a particular method depending on the specific learning situation, aims and stages of teaching English.

According to academic research, linguists have demonstrated that there is not one single best method for everyone in all contexts, and that no one teaching method is inherently superior to the others.

Also, it is not always possible - or appropriate - to apply the same methodology to all learners, who have different objectives, environments and learning needs. Each teaching method is based on a particular vision of understanding the language or the learning process, often using specific techniques and materials used in a set sequence.

For the students of non-linguistic specialities the subject "Foreign language" is not a basic subject and therefore, in order to make the learning more effective and goal-directed, the teacher should clearly imagine the role and the place of language in the life of future professional.

For the students of technical specialities as the scope of the use of foreign language is: reading (Literature on the speciality); intercource (usually formal, business, and daily under certain conditions,), educational and research work, though the  particularities of the use of a foreign language in each case are stipulated in the content of the student’s activities, on the specialist, specific features of the college.
          The urgent task is the task of learning foreign language as a means of communication, the decision  of which assumes the existence of the complex of belonging to another language, verbal and communication skills, which is the basis of belonging to another language cognitive potential.
           In this connection, the principle of communicative of professional and belonging to another language knowledge in learningof a foreign language acquires a special importance. Possession of foreign language as a means of communication requires the ability to be orientated towards the certain situation, to find the most effective ways and means of solving of arising problems, to predict the results of their training and communication activities.

Choosing a method of education at the present stage of development of English language it is necessary to base on the peculiarities, characteristics of the group to take into account students' personal characteristics, their age, interests, level of training, the period during which the training will take place, as well as the technical equipment of the institution.

I have taken the communicative approach of teaching English as a basis in my teaching activity which is directed to the practice of communication.
          The communicative approach is an implementation of such method of learning where systematic, ordered teaching of English as a means of communication in the conditions of reproducing speech activities  is carried out in the classroom.
          To provide a more intense and focused period to the creation of adaptive learning system it is appropriate to meet the basic ideas laid down in the tried and received the recognition of progressive pedagogical technologies.
          Such pedagogical innovations as technologies "full of learning," "tiered training", "collective mutual learning" and others allow to adapt the learning to different level of difficulty of the  content of the learning.
                                               Technology of full learning
          The authors of the technology of  full learning are American psychologists D.Karrole, B.Bloom. Authors of the technology took the supposition that the ability of exercise is determined not on averaging but on optimally similar conditions for the students, helping all students to grasp the source material fully:
1. Active involvement of the student in search of educational and cognitive activity, organized on the basis of intrinsic motivation;
2. Organization of joint activities and partnerships of training students and teachers.
3. Providing of dialogic communication.
          The task of the teacher is to determine what the complete assimilation is and what the results are to be achieved by all, the precise definition of criteria for the complete assimilation of the course is a major factor of the work in the system.
                                         The technology of collective mutual learning

The technology of collective mutual learning is related to the popular student – oriented learning technologies. This technique has various names: "organizational dialogue", "associative dialogue," "collective mutual learning," "collective ways of learning," "student work in pairs."
          Pair work of interchangeable compound makes it possible according to certain rules to  develop student’s independence  and communication skills.
Pair work can be used in three ways in the classroom:Statistical pair: it teaches two pupils at will, changing roles of "teacher" - "student", this is the way of learning two weak students, two strong studentst, one weak and one strong student in terms of mutual position;
Dynamic pair: four students are chosen and prepare one task, but consisting of  four parts, after the preparation of his part of the task and self-controlling the student discusses the task three times with each partner, and each time it is necessary to change the logic of presentation, accents, tempo, etc. that is to include a mechanism of adaptation to the individual pecularities of the comrades;
            Variation couple where  each member of the group receives the task, do it, analyzes together with the teacher, makes the mutual learning scheme with the other three comrades, at the end each of them knows four parts of the learning content.
            Teamwork, cooperation of students are always encouraged. During the lesson, the conditions to work in pairs or in groups are created, it promotes to increase the length of each student's speech than in  situation where students speak only with the teacher. Working in groups helps to speak English in an informal situation and increases the motivation of students, giving them the opportunity to share the ideas and help to each other.Students are responsible for the results learning and develop  their ability to learn. Exept  the use of knowledge in practice, students learn to make their own decisions, and not just absorb ready-made answers: such tasks are performed during the introduction and generalization of grammatical and lexical material.
                                              The technology of module training
          The essence of module training is that the student reaches a particular purpose of learning in the working process with the module completely himself and sometimes with a certain dose of help.

Module - is an objective functional unit where educational content and technology of mastering of the content are combined.
          The content of training is given in completed separate complexes (data blocks), where the understanding  is carried in accordance with the purpose. The didactic purpose is formulated for the student and includes not only the instructions but also the level of its understanding. The modules make them possible to change the learning into subject - a subjective basis, to individualize the work of some students, dispense individual assistance, to change the form of communication between teacher and student.
          The teacher's role is different depending on the goals of each stage of the lesson. Each teacher has own teaching style, however, depending on the type of work being done at the moment in the classroom, the teacher must act flexibly: to lead and support students, but not always to dominate.
The teacher acts in different roles at different lessons. He can be an exponent of information when a student needs the original infopmation, the observer, when students work in pairs or groups independently, the teacher walks around the class, helping students, a consultant, when students ask for an  advice. I is necessary to have certain conditions for the realization of the principles of communicative teaching.

The first condition of communication in the classroom is the trustful relationship, mutual sympathy between teachers and students, a favorable psychological climate and atmosphere of cooperation. The second condition is the teacher's ability to implement a subject-subject relations with students in class and outside of it, through the organization of the group, paired and individual work of students, through the planning of an increasing number of situations of communication and promotion efforts of students to take part in them. The third condition is teaching complex, helping to implement communication-oriented teaching.

Communicative-oriented learning of grammar and vocabulary.

Learning of new grammatical phenomena begins with communicative exercises which help the student to explain the main purpose of the material.
After the introduction of new material it is necessary to consolidate it, students must understand  new structures, remember them and reproduce them right.

There are different ways of working with the material. Mechanical, training exercises (drills) help to work out the structure, to learn quickly.
          The use of mini-dialogues having personally oriented questions is one of the most effective ways to achieve the ability of students to use grammar structures in speech.
In order to systematize the grammatical material, I think that it is productive to use supporting schemes and tables. They help to remember grammatical phenomena better. Students write down the table into a special grammar workbook. Thus, they  create grammar books on the studied subjects and they can use them any moment they like.
           Introduction of new vocabulary is in one speech situation. First, students learn graphic and phonetic way of words on their meaning and use. When introducing new vocabulary I use techniques such as contextual guess using illustrations in the book, the similarities in spelling and sound of the Russian language, knowledge in other subjects, own assumptions, the demonstration of real objects, pictures on the board, facial expressions, gestures and expressions of face, body language, translation. In order to memorize the words students have special pages titled "Vocabulary" in notebooks, where the word is written on the topics or speech situations.
           One of the most effective methods to remember the vocabulary is "word storm": students are divided into teams, and write down the words from memory on the blackboard during the given time. Then the words are pronounced, corrected spelling mistakes, counted the number of correctly spelled words, the team winner is revealed. These dictations develop memory, fast writing abilities, spelling skills.

         Methods of teaching of speaking in the communicative approach
          The task of the teacher is to create conditions to facilitate communication of students. The teacher must take into account the specific characteristics of this type of speech activity to do this, such as: motivation, purpose, activity, relationship with the person, tempo. If you have goals and motives of communication, the characteristics of participants in the communication are taken into account, their age, level of development, etc., the act of communication in the framework of  speech situation will take place.
          The best methods of updating of oral speech are the techniques of interaction between man and man, that is, interactive techniques. These techniques assume the interaction of educational process at the level of "equal to equal", where teacher and student is a part of the same team, they try to achieve the same goal.

Interactive techniques contribute to the organization of a comfortable learning conditions when all students  interact actively with each other. Their use involves the simulation of life situations, role-playing games, the general solution of questions based on the analysis of the circumstances and situation.
Interactive methods of intensification of the oral-speech statements in doing creative tasks.
          Communicative method of teaching English includes interactive role plays and open discussions and presentations. Their use is a very successful way of student’s  activation to encourage them to oral speech.
          All  techniques listed above promote interaction among participants in the educational process. During the use of these techniques in the classroom teacher is equal among equals: he can ask questions, offer answers, speculate, express the opinion.
          Recognizing the existence of different methods in modern learning English, it should be noted that the leadership position has the communicative method. The topicality of this method is dictated by the fact that the main goal of teaching English is to develop communicative competence, and implementation of educational, developmental goals are in the process of implementation of the main goal. Communicative competence, including a speech competence, social competence, educational and cognitive competence, provides for the formation of abilities for intercultural interaction.

In my pedagogical activity I try not only to teach English language skills, but also to create a humane, well-rounded developed student.

Taking the communicative method as the basis, I also use other different methods of teaching as traditional lessons and conversation lessons, competitions, I always try to raise the interest to the subject through the lessons. Such lessons help to expand the horizons of students, the development of language skills, expand vocabulary.

«ТҰРҒЫН ҮЙ ҚҰРЫЛЫСЫН ЖЕТІЛДІРУ АРҚЫЛЫ ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАРДЫҢ ӘЛ-АУҚАТЫН ЖАҚСАРТУ»

Орындаған: Карманова Диана Жастлекқызы СТР 12-11-1 тобының оқушысы, учащаяся группы СТР 12-11-1, мамандық: «Үйлер мен ғимараттар құрылысы»
Жетекші: Смекенова Қ.Қ., экономикалық пәндер оқытушысы
Павлодар машина жасау колледжі.
«Қазақстан азаматарының әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік саясаттың басты мақсаты».
                                                                                         Н.А.Назарбаев

Түсініктеме
Маңыздылығы: Қазақстан Тәуелсіздік алған кезден бастап тұрғын үй құрылысы елдің 2030 жылға дейін даму Стратегиясының басым бағытарының бірі болды және жалпы ұлттық сипаттағы маңызды тапсырмалардың бірі болып табылады.

Зерттеудің мақсаты мен тапсырмасы: Тұрғындарға үйлердің тиімділігін арттыруды қамтамасыз ететін тұрғын үй құрылысын дамытудың кешендік мәселесін шешу.
Толықтай тұрғын үй нарығын құру:
- тұрғын үй құрылыстарына жеке инвестициялар тарту және мемлекетттік-жеке серіктестіктерді ынталандыру;
- тұрғын үй құрылыстарының аудандарындағы инженерлік-коммуникациялық инфроқұрылымдарын дамыту;
- жеке тұрғын үй құрылысын дамыту;
- Қазақстан Республикасындағы құрылыс индустриясын дамыту

Болжам:
Екі мыңыншы жылдардың ортасынан бастап Қазақстан Республикасының Үкіметімен тұрғын үй құрылысын дамыту бойынша бірнеше құжаттар қабылданды, оның ішіндегі негізгілері:
1) Қазақстан Республикасы Президентінің 2004ж. 11 маусымда бекіткен №1388 (әрі қарай Бағдарлама 2005-2007) Жарлығына сай 2005-2007 жылдарға арналған тұрғын үй құрылысын дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы;
2) Қазақстан Республикасы Президентінің 2007ж. 20 тамызда бекіткен №383 (әрі қарай Мемлекетттік бағдарлама 2008-2010) Жарлығына сай 2008-2010 жылдарға арналған тұрғын үй құрылысын дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы;
3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010ж. 30 қыркүйекте бекіткен №1004 қаулысына сай 2010-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының құрылыс индустриясы мен құрылыс материалдарын өндіруді дамыту бағдарламасы;
4) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011ж. 31 наурызда бекіткен 329 (әрі қарай Бағдарлама 2011-2014) қаулысына сай 2011-2014 жылдарға арналған тұрғын үй құрылысының бағдарламасы.
2005-2007 жылдардағы Мемлекеттік бағдарламаның негізгі бағыттары тұрғын үй құрылысының тұрақты дамуын қамтамасыз ету, оның құнын төмендету жолдары арқылы халықтың басым көпшілігін қол жетімді баспанамен қамтамасыз ету, тұрғын үй несиесінің мерзімін ұлғайту, бастапқы жарна мен несие ставкаларын төмендету.
Көптеген жұмыстар атқарылды, бірақ талдау көрсеткендей аталған бағдарламалардың әлсіз жақтары да болды:
1) экономикалық белсенді тұрғындардың негізгі бөлігін толықтай қол жетімді баспанамен қамтамасыз ете алмады;
2) мемлекеттің сонымен қатар жас отбасыларының алдындағы міндеттерді сезініп отырса да азаматтарды баспанамен қамтамасыз ету жылдам жүргізілген жоқ.

Зерттеу әдістері:
• Ақпараттарды әдебиеттерден іздеу
• Ақпараттарды интернеттен іздеу
• Тұрғын үй құрылысы аясындағы заңнамалық құжаттарды талдау
Зерттеудік жаңашылдығы: атқарылған жұмыстардың нәтижесінде тұрғын үй құрылысын дамытудың шарттары мен жүйесін жақсарту керек деген қорытынды шығаруға болады.
Кіріспе:
Қазіргі уақытта жеке баспананың болмауы көптеген қазақстандықтардың басты мәселесі болып табылады. Бұл мәселені шешу одан туған көптеген сұрақтарды қарастыруға көмектеседі.
Тұрғын үй құрылысын дамытумәселесін кешенді шешу тұрғындарды қол жетімді баспанамен қамтамасыз етуді арттыруды қамтамасыз етеді.
Бастапқы жарнаны төлеуге көптеген азаматтардың мүмкіншіліктері болмауын есепке ала отырып алдын ала займдарды пайдаланумен тұрғын үй құрылысының қорларының жүйесі арқылы несиелендіруге болады. Алайда бұл барлық отбасына тиімді емес.
Өткен жылдардың қорытындысы бойынша тұрғындардың сатып алу қабілеттілігінің параметрлері, еңбекақысы мен тұрғын үй бағасы анықталды.
Үйдің бір шашры метрін сатып алу бағасы төмендегідей:
1) жаңа үй - 156 мың теңге,
2) екінші нарықта - 113 мың теңге.
Республика бойынша айлық жалақы 89 мың теңгені құрады. Нақтылы жалақы айына (орта дәрежелі тұрғындардың сатып алу қабілеттілігін есепке ала отырып, 0,6 реттеу коэфиценті қолданылған) 53 мың теңгені құрады. Осы мәліметтердің негізінде 4 адамнан тұратын, жұмыс істейтін әрі нақтылы кірісі айына 106 мың теңгені құрайтын орта статистикалық отбасының баспана сатып алу мүмкіндігін қарастырамыз.
Осы отбасының шығыны айына бір адамға 16 мың теңге кетеді деп есептесек – 64 мың теңгені құрайды.
Пәтер сатып алуға арналған еркін лимит – 42 мың теңге (106-64 = 42).
12 %-ды 15 жыл мерзімге ипотекалық несиеге алған көлемі 40 шаршы метр пәтерге 4 адамнан тұратын отбасының ай сайынғы төлемі:
1) жаңа үйде - 86 мың теңге, бұл 42 мың теңгелік тиімді лимиттен 2,2, есе жоғары;
2) екінші санаттағы нарықтағы үйге – 63 мың теңге, бұл лимиттен 1,6 есе жоғары. Көріп отырғанымыздай келтірілген есепке қарағанда кіріс деңгейі көрсетілген отбасының мұндай пәтер алуға шамасы келмейді. Сол себепті 8,4 млн. экономикалық белсенді адамдардың 6 млн. астам жұмыс істейтіндері нарықтық жағдайда тұрғын үй ала алмайды.
Бұл мәселені шешу үшін – үкіметтің дайындаған «Қол жетімді баспана - 2020» бағдарламасына сәйкес 2020 жылға қарай 10 млн. шаршы метр тұрғын үймен көптеген мәселені шешуге болады.
Бұл көлемдегі құрылысқа индустриалды әдістерді қолдану арқылы қол жеткізуге болады:
1.Эконом класты шағын қабатты тұрғын үйлерді салуға болатын территорияларды игеру және дамыту.
2.Тұрғын үй құрылыстарының инженерлік-коммуникациялық
инфроқұрылымдарын дамыту.
3.Жеке тұрғын үй құрылысын дамыту.
4.Жеке құрылысшылардың тұрғын үйлер салуына қолдау көрсету.
5.Жаңа технологияларды, энерготиімді әрі экологиялы таза әрі талаптарға толық жауап беретін құрылыс материалдарын өндіру көлемін арттыру арқылы Қазақстан Республикасында құрылыс индустриясын дамыту.
Республикадағы жеке тұрғын үй құрылысын дамыту мәселелерін кешендік шешу мақсатында құрылыс алаңдарын коммуникациялық-инфроқұрылымдармен, жер телімдерімен қамтамасыз ету қажет.
Кез келген саланың инновациялық дамуы — оның жарқын болашағының куәсі.
Отандық құрылыс саласы байқауларда, көрмелерде инновациялық ретінде ұсынылған көптеген өнімдерден артта қалып келеді.
Сарапшылардың байқауынша инновациямен көбінесе құрылысшылар емес, керісінше құрылыс материалдарын өндіретіндер (құрылымдық, көмекші, әрлеу, жөндеу және т.б.) айналысады. Ұсақ кәсіпорындар танымал арзан технологияларды пайдаланады. Ғылыми орталықтар ашуға бәрінің мүмкіншіліктері келе бермейді, оны тек ірі компаниялар аша алады, бірақ оған мемлекет қолдау көрсетпейді.
Инновациялық әдістер таралуы үшін кешендік шешімдер қажет – ғылыми орталықтар одағы – құрылыс материалдарын өндірушілер және құрылысшылар. Бұл кең көлемде тиімді жағдай жасап, энергоүнемді, экологиялық таза, сапалы өнімберге бағытталған орта буынға инновацияны бірден енгізуге мүмкіндік береді. Сондықтан тұрғын үй құрылысының институтын құру қажет, ол жаңа материалдарды сынақтан өткізіп әрі бақылаумен айналысатын болады. Төменде шағын жаңа материалдардың тізімін жасайық, олар қазіргі таңда құрылыста пайдаланылып жатыр. Ықшамды кестеге барлық жаңашылдықтарды сыйғызу мүмкін емес.

 «Нано» сөз тіркестері қосылған: нанобояулар, наносылақтар, наноламинаттар, полимерлерге арналған нанокомпозиттер, нанокомпозитті антипирендер және т.б. көптеген жаңашылдықтарға қызығушылықтар күннен күнге артып келеді.
Сонымен қатар инновациялықты құрылыста бұрыннан пайдаланып келе жатқан материалдарды да айтады, атап айтқанда: базальт негізіндегі минвата, бояғыш жылуизоляциясы, қиықты керамикалық блоктар, көбіктіполистерол және шығыңқы вермикулит, көбіктішыны, сэндвич-панелдер және т.б. материалдар.
Бұл бірнеше себептермен түсіндіріледі: мысалы кейбір аймақтарға олар қазір ғана жетіп жатыр.
Отандық нарықта қолданылатын көптеген технологиялар 5-10 жыл қолданылуда және олар жаңа деп есептеледі, ал Еуропада, Канадада немесе АҚШ-та (көбінесе сол елдерден келеді) дәстүрлі түрге айналған. Скандинавия елдерінде каркасты-панельді технологиялардың 70 %-ға жуығы шағын қабатты құрылысқа енгізілген. Қиыты керамика Еуропа нарығында бірнеше жылдан бері қолданылып келеді, ал бұл отандық көрмелерде басты жаңалық ретінде көрсетіліп келеді.
Отандық компаниялар негізінен батыстық технологиялық инновацияларды өздерінше «жетілдіріп» пайдалануда. Мысалы шикізат. Өздерінің жеке инновациялық жетістіктерін дайындау туралы әлі сөз қозғалмайды. Сарапшылар батыстық құрылыс нарығының алға қарыштап дамып кеткендігін мойындайды, ал бізге тек қуып жетуден басқа жол қалмайды.
Біздің отандық құрылыс компанияларының инновацияға аяқ басуын қалай қызықтыру керектігі туралы ойланған жөн.
Ол үшін құрылысқа тендер жариялау кезінде жаңа технологиялар, материалдар пайдаланатын ұйымдарға басты назар аударған жөн. институт өз кезегінде құрылысты арзандататын инновацияны қолдану өсімі туралы мемлекеттік бақылау органдарына тұрақты түрде есеп беріп отыруы қажет. Сонымен қатар институт бүкіл әлемде қолданылып жатқандай тасымалдау құнын азайтатын көшірілетін шағын зауыттарды дайындауы керек.
Тағы бір жеке құрылысты дамытудың басымдығы көпқабатты үймен салыстырғанда артықшылығы бар. Жеке үйде кез келген шағынөндірісті жабдықтауға болады, бұл Қытайда өте жақсы дамыған. Мұндай шаруашылықтың болуы – отбасына қосымша пайда әкеледі әрі өсіп келе жатқан ұрпақты еңбекке баулиды.
Егер де отбасында жалпы мақсат болатын болса – атап айтқанда үй салу: өз күшімен немесе мемлекеттік көмегімен, жалпы мақсат кез келген уақытта отбасын беріктендіреді. Отбасы бұл қоғамның ұяшығы, ал біздің елде ажырасу соңғы уақытта бірнеше есеге артқан. Осы жағдайға байланысты толық емес отбасы не үй сала алмайды не өзін қажетті дүниелермен қамтамасыз ете алмайды.
Расында да бұл құрылыс туралы мәселелер отбасының кірісі мен мүмкіндіктері есепке алына отырып мемлекетпен шешілуі қажет.
Шет елдердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай әр елде тұрғын үй құрылысының салаларына мемлекеттік қолдау көрсетіліп отыр:
Мысалы Белоруссияда төмендегідей жағдайлар жасалған:
1) құрылыс компанияларын ҚҚС-дан босату;
2) жер телімдерін тегін ұсыну;
3) құрылыс материалдарының нақтылы бағасын реттеу;
4) құрылыс компанияларының маржасын - 5 %-дан кем есмес етіп реттеу;
5) құрылыс үлесін мемлекеттік құрылыс компаниялары арқылы.
РБ-дағы тұрғын үй құрылысы негізінен тұрғын үй құрылыс кооперативтері мен құрылыс үлестерінің жүйесі арқылы халықтың қаражаты есебінен іске асырылады. Мемлекет тұрғындарға жеңілдік қарастырылған несиелер беру арқылы (сыйақы мөлшері 1 %-дан 5 %-ға дейін 20 жылдан 40 жылға дейінгі мерзімге) тұрғын үй құрылысына қатысады және мемлекет меншігінде қалатын азаматтар санатына жататын шағын көлемдегі әлеуметтік тұрғын үйлерді салады.
Үйлер салуда индустриалды әдістерді қолдану тұрғын үй құны мен құрылыс мерзімін азайтуға мүмкіндік береді.
Қазіргі технологиялардыпайдалану арқылы КПД-ны пайдалану тұрғын үй құнын азайтуға және құрылыс мерзімін қысқартуға жағдай жасайды әрі оны тез, жылдам салуға жағдай жасайды.
Ресейде 2011-2015 жылдарға арналған «Тұрғын үй» Бағдарламасын іске асыру үшін оған мемлекеттік дамыту институттары ат салысуда. Олардың тұрғын үй саласындағы қызметі ипотеканың тиімділігін арттыруға жағдай жасады (Внешэкономбанк, Ипотекалық тұрғын үйлерді несиелендіру Агенттігі)для.
Қол жетімді тұрғын үй құрылысын жандандыру мақсатында Внешэкономбанк тұрғын үй құрылысының өздік құнын бірден азайтатын инновациялық құрылыс материалдарын өндіру аясындағы жобаларды іске асыруға белсенді түрде қатысады.
Аренделық тұрғын үй құрылысын жеке компаниялармен келесі жағдайларда іске асырады:
1) тегін ұсынылған жер телімдерінде инженерлік инфрақұрылыммен қамтамасыз ету. Мұндай жағдайда 1 шаршы метрдің өздік құны көптеген аймақтарда 22 мың рубльден (шамамен 110 мың теңге) төмен болады;
2) мемлекет инвесторға жылдық 10 %-дық кепілдеме беруі керек, ол ағымдағы нарық кірісінен шамалы жоғары.
Біздің жағдайға бейімделген өзіміздің әдістеріміз туралы көмтеген мысалдар мен талдамаларды келтіруге болады. Шет елдік тәжірибе құрылысты индустриализациялауға қажет, онсыз тұрғын үй құрылысының көлемін жоспарлы өсімін қамтамасыз ету мүмкін емес. Мысалға қазіргі құрылыста құрылыстың негізгі бөлігін шет елдік құрылыс материалдары құрап отыр.
Осы мәселені шешу үшін 2010-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының құрылыс индустриясы мен құрылыс материалдарын өндіруді дамыту бойынша Бағдарлама аясында шыны табағы мен керамикалық плиткалар шығару, радиаторлар мен арматуралар, сантехника және құбырлар сонымен қатар басқа да материалдар мен бұйымдар шығару бойынша жаңа өндіріс құрылыстары қолға алып отыр.
Аталған шаралар бойынша үйлер салу және шет елдік заттардың орнын ауыстыруды индустриалдық дамыту қол жетімді тұрғын үйдің тиімділігін арттыратын маңызды фактор болып табылады әрі тұрғын үй бағасын төмендетуге және құрылыс сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
Қол жетімді баспана арқылы ғана әр түрлі санаттағы азаматтарды тұрғын үймен қамтамасыз етуге болады.
Қол жетімді тұрғын үйдің тиімділігін төмендегідей мемлекеттік қолдау шаралары арқылы қамтамасыз етуге болады:
1) мемлекет жалпы жағдайды ескере отырып, тегін жер телімдерін беруі керек – отбасына бір бірден, сонымен қатар басымды параметрлі тұрғын үй құрылысының жобасын іске асыруға қолдау көрсету керк;
2) үй салушыларға инженерлік коммуникациялар өткізілген жер телімдерін ұсыну қажет;
3) кірісі аз азаматтарға қаржыландыру құралдары мен механизмдері ұсынылуы керек;
4) жобалаушыларға құрылысшыларға, құрылыс материалдарын өндірушілерге озық технологияларды қолдануы үшін қажетті жағдайлар жасалуы керек.
Қорытынды:

Осылайша мемлекет эконом-класты, ықшамды жобаларға, құрылыстарға және оны іске асыруға қолдау көрсетіп, жоғарыда аталған қол жетімді тұрғын үймен қамтамасыз етуге жағдайлар жасау керек.
Көріп отырғанымыздай Қазақстанда дағдарысқа қарсы шаралар мен әлемдік ұстанымды тәжірибені пайдалана отырып, тұрғын үй құрылысын қарқынды дамытуға нақтылы алғышарттар бар.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Программа "Доступное жилье – 2020». Постановление Правительства Республики Казахстан от 21 июня 2012 года № 821
2. Послание Президента Республики Казахстан Нурсултана Назарбаева народу Казахстана
3.Журнал «Строительство» Авторы Е. Басин, Б.Гусев, А. Лапидус.
4.Строительные материалы, оборудование, технология века-2012 года №5/ В.С. Прокопец, В.Д. Галдина